۲۸ بهمن ۸۹ ، ۰۰:۱۷
موتورخانه جهنم جایگاه کیست؟
همه می دانیم نخستین کــسی که در برابر خدا ایستاد و نافرمانی کرد، شیطان بود اما می دانید شیطان به چه جرمی از درگاه خداوند رانده شد؟ سجده نکردن به آدم؟ ایستادن مقابل خدا؟ خیر!
در منابع دینی ما آمده اصلی ترین گناه ابلیس تکبرورزی بود. آخر شیطان با تمام کوچکی اش، مقابل عظمت خدا به چه چیز نازید و با تکیه بر کدام هنرش این چنین تکبر به خرج داد؟ دروغ چرا؟ تکبر درد بسیاری از ما انسان ها نیز هست. اصلا چه معنی دارد که وقتی در زمین راه می روی، پشت چشم نازک کنی و فکر کنی از دماغ فیل افتاده ای؟
مگر خدا نگفته «ان اکرمکم عندالله اتقیکم»؟
پس چرا برای دنیا مغرور می شویم و توهم خود بزرگ بینی پیدا می کنیم؟
واژه تکبر را بیشتر عالمان لغت به صورت واحد ترجمه کرده اند. علامه دهخدا در لغتنامه اش در این باره می نویسد: «کبر یعنی برتری، خودپسندی. کوچک شمردن دیگران و بزرگ دانستن خود». در معنای استکبار هم گفته اند: «طلب تکبر و خود بزرگ بینی کردن». شاید برایتان جالب باشد بدانید که تکبر و مشتقاتش بیش از 57 بار در قرآن تکرار شده است. خداوند با این کار به همه مردم ثابت کرده که به هیچ وجه با تکبر کنار نمی آید. عاقبت شیطان را که فراموش نکرده اید؟!
امام باقر(ع) می فرماید:
«کــسی که به مقدار ذره ای کبر در قلبش وجود داشته باشد، داخل بهشت نمی شود.»
سقوط!
آیه 34 سوره بقره، بسیار زیبا به ماجرای اخراج شیطان اشاره می کند؛ «و چون فرشتگان را فرمودیم برای آدم سجده کنید، سجده کردند به جز ابلیس که سر باز زد و کبر ورزید و از کافران شد.»
پیامبر اکرم(ص) درباره این آیه به ابوذرفرمودند:
«ای ابوذر! کــسی که بمیرد در حالی که در قلبش ذره ای از تکبر باشد، بوی بهشت را نمی یابد مگر اینکه قبل از مرگ توبه کند. ای ابوذر! بیشتر کــسانی که داخل آتش می شوند، متکبرانند».
البته ازاین احادیث تا دلتان بخواهد در کتاب های حدیثی ما وجود دارد؛ نمونه اش در غررالحکم؛ حضرت علی(ع) فرمودند: «از کبر دوری کنید که همانا آن، رأس طغیان و معصیت خداست. بدانید که تکبر انگیزه فرو رفتن در منجلاب گناهان است».
حالا دیدید عُجب چه خصلت وحشتناکی است؟ اصلا به همین دلیل است که خدا در آیه 18 سوره لقمان تکلیف را روشن کرده و گفت: «پسرم! با بی اعتنایی از مردم روی مگردان و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغروری را دوست ندارد.»
همین موضوع در آیه 37 سوره اسرا هم آمده است: «ولا تمش فی الارض مرحاً إنّک لن تخرق الارض و لن تبلغ الجبال طولاً / و در زمین با کبر و سرمستی راه مرو زیرا هرگز نمی توانی زمین را بشکافی و در بلندی به کوه ها نمی رسی».
امیرمؤمنان علی(ع) در «خطبه قاصعه» نهج البلاغه با اشاره به آیه 34 سوره بقره درباره نکوهش کبر و خود برتربینی چنین می گوید: «پند و عبرت گیرید به آنچه خداوند با ابلیس رفتار کرد، در آن هنگام که اعمال و عبادات طولانی و تلاش و کوشش های او را که 6هزار سال بندگی خدا کرده بود، به دلیل ساعتی تکبر ورزیدن بر باد داد. با این حال چه کــسی بعد از ابلیس می تواند از کیفر خدا در برابر انجام همان معصیت مصون بماند؟ نه! هرگز ممکن نیست خداوند، انسانی را به بهشت بفرستد، در برابر کاری که به خاطر آن فرشته ای را از بهشت رانده است. حکم خداوند درباره اهل آسمان و زمین یکی است».
ریشه غرور، کفر است
فرد متکبر در فرهنگ اسلام، آن قدر منفور است که حتی در مواردی کافر خوانده شده. اگر باور ندارید این حدیث امام صادق(ع) را بخوانید: «کمترین درجه کفر و الحاد، تکبر است».
امام باقر(ع) هم حدیثی درباره ریشه کفر دارند که در جلد دوم اصول کافی آمده است: «اصول و ریشه های کفر و عصیان، سه چیز است؛ حرص، تکبر و حسد. حرص سبب شد که آدم از درخت ممنوع بخورد، و حسد، سبب شد که یکی از فرزندان آدم، دیگر را به قتل برساند».
با این اوصاف حالا فکر می کنید، جایگاه این افراد در کدام بخش از جهنم ، ؛ پاسخ این سوال را در شماره آتی این نوشتار پی گیری کنید.
حالا که این همه از ناپسند بودن تکبر گفتیم، خوب است بدانید که خداوند در قرآن جایگاه متکبران را هم روشن کرده است؛ موتورخانه جهنم!
در آیه 76 سوره غافر آمده است: «از درهای دوزخ درآیید، در آن جاودان بمانید، چه بد است جای متکبران».
امام باقر(ع) هم در شرح این آیه فرموده اند: «کــسی که به مقدار ذره ای کبر در قلبش وجود داشته باشد، داخل بهشت نمی شود.» خلاصه کلام اینکه تکبر فقط مخصوص خداست. «خداوند فرموده کبر یا و بزرگی شایسته من است. هر که خواهد در یکی از اینها با من برابری کند او را به جهنم خواهم افکند»؛ این سخن پیامبر(ص) است. با این حساب، تکبری که انسان دارد، جز خواری و توهم چیز دیگری نیست.
محبوبه شجاعی، مجله همشهری آیه
در منابع دینی ما آمده اصلی ترین گناه ابلیس تکبرورزی بود. آخر شیطان با تمام کوچکی اش، مقابل عظمت خدا به چه چیز نازید و با تکیه بر کدام هنرش این چنین تکبر به خرج داد؟ دروغ چرا؟ تکبر درد بسیاری از ما انسان ها نیز هست. اصلا چه معنی دارد که وقتی در زمین راه می روی، پشت چشم نازک کنی و فکر کنی از دماغ فیل افتاده ای؟
مگر خدا نگفته «ان اکرمکم عندالله اتقیکم»؟
پس چرا برای دنیا مغرور می شویم و توهم خود بزرگ بینی پیدا می کنیم؟
واژه تکبر را بیشتر عالمان لغت به صورت واحد ترجمه کرده اند. علامه دهخدا در لغتنامه اش در این باره می نویسد: «کبر یعنی برتری، خودپسندی. کوچک شمردن دیگران و بزرگ دانستن خود». در معنای استکبار هم گفته اند: «طلب تکبر و خود بزرگ بینی کردن». شاید برایتان جالب باشد بدانید که تکبر و مشتقاتش بیش از 57 بار در قرآن تکرار شده است. خداوند با این کار به همه مردم ثابت کرده که به هیچ وجه با تکبر کنار نمی آید. عاقبت شیطان را که فراموش نکرده اید؟!
امام باقر(ع) می فرماید:
«کــسی که به مقدار ذره ای کبر در قلبش وجود داشته باشد، داخل بهشت نمی شود.»
سقوط!
آیه 34 سوره بقره، بسیار زیبا به ماجرای اخراج شیطان اشاره می کند؛ «و چون فرشتگان را فرمودیم برای آدم سجده کنید، سجده کردند به جز ابلیس که سر باز زد و کبر ورزید و از کافران شد.»
پیامبر اکرم(ص) درباره این آیه به ابوذرفرمودند:
«ای ابوذر! کــسی که بمیرد در حالی که در قلبش ذره ای از تکبر باشد، بوی بهشت را نمی یابد مگر اینکه قبل از مرگ توبه کند. ای ابوذر! بیشتر کــسانی که داخل آتش می شوند، متکبرانند».
البته ازاین احادیث تا دلتان بخواهد در کتاب های حدیثی ما وجود دارد؛ نمونه اش در غررالحکم؛ حضرت علی(ع) فرمودند: «از کبر دوری کنید که همانا آن، رأس طغیان و معصیت خداست. بدانید که تکبر انگیزه فرو رفتن در منجلاب گناهان است».
حالا دیدید عُجب چه خصلت وحشتناکی است؟ اصلا به همین دلیل است که خدا در آیه 18 سوره لقمان تکلیف را روشن کرده و گفت: «پسرم! با بی اعتنایی از مردم روی مگردان و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغروری را دوست ندارد.»
همین موضوع در آیه 37 سوره اسرا هم آمده است: «ولا تمش فی الارض مرحاً إنّک لن تخرق الارض و لن تبلغ الجبال طولاً / و در زمین با کبر و سرمستی راه مرو زیرا هرگز نمی توانی زمین را بشکافی و در بلندی به کوه ها نمی رسی».
امیرمؤمنان علی(ع) در «خطبه قاصعه» نهج البلاغه با اشاره به آیه 34 سوره بقره درباره نکوهش کبر و خود برتربینی چنین می گوید: «پند و عبرت گیرید به آنچه خداوند با ابلیس رفتار کرد، در آن هنگام که اعمال و عبادات طولانی و تلاش و کوشش های او را که 6هزار سال بندگی خدا کرده بود، به دلیل ساعتی تکبر ورزیدن بر باد داد. با این حال چه کــسی بعد از ابلیس می تواند از کیفر خدا در برابر انجام همان معصیت مصون بماند؟ نه! هرگز ممکن نیست خداوند، انسانی را به بهشت بفرستد، در برابر کاری که به خاطر آن فرشته ای را از بهشت رانده است. حکم خداوند درباره اهل آسمان و زمین یکی است».
ریشه غرور، کفر است
فرد متکبر در فرهنگ اسلام، آن قدر منفور است که حتی در مواردی کافر خوانده شده. اگر باور ندارید این حدیث امام صادق(ع) را بخوانید: «کمترین درجه کفر و الحاد، تکبر است».
امام باقر(ع) هم حدیثی درباره ریشه کفر دارند که در جلد دوم اصول کافی آمده است: «اصول و ریشه های کفر و عصیان، سه چیز است؛ حرص، تکبر و حسد. حرص سبب شد که آدم از درخت ممنوع بخورد، و حسد، سبب شد که یکی از فرزندان آدم، دیگر را به قتل برساند».
با این اوصاف حالا فکر می کنید، جایگاه این افراد در کدام بخش از جهنم ، ؛ پاسخ این سوال را در شماره آتی این نوشتار پی گیری کنید.
حالا که این همه از ناپسند بودن تکبر گفتیم، خوب است بدانید که خداوند در قرآن جایگاه متکبران را هم روشن کرده است؛ موتورخانه جهنم!
در آیه 76 سوره غافر آمده است: «از درهای دوزخ درآیید، در آن جاودان بمانید، چه بد است جای متکبران».
امام باقر(ع) هم در شرح این آیه فرموده اند: «کــسی که به مقدار ذره ای کبر در قلبش وجود داشته باشد، داخل بهشت نمی شود.» خلاصه کلام اینکه تکبر فقط مخصوص خداست. «خداوند فرموده کبر یا و بزرگی شایسته من است. هر که خواهد در یکی از اینها با من برابری کند او را به جهنم خواهم افکند»؛ این سخن پیامبر(ص) است. با این حساب، تکبری که انسان دارد، جز خواری و توهم چیز دیگری نیست.
محبوبه شجاعی، مجله همشهری آیه
